Νομοθεσία πλαστικών μίας χρήσης

ενημερώσεις

Νομοθεσία πλαστικών μίας χρήσης

Στα πλαίσια της πρόληψης και μείωσης του αντίκτυπου που ορισμένα πλαστικά προϊόντα έχουν στο υδάτινο περιβάλλον μας και την ανθρώπινη υγεία, όπως και τον στόχο για Βιώσιμη Ανάπτυξη που απαιτεί η Ατζέντα 2030, η ΕΕ έλαβε δραστικά μέτρα μέσω της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/904,του Νόμου 4736/2020 (ΦΕΚ 200/Α/20-10-2020) και του Εκτελεστικού Κανονισμού (ΕΕ) 2020/2151. Στόχος αυτών των διατάξεων είναι να ωθήσουν τους καταναλωτές στην αντικατάσταση των πλαστικών από περισσότερο βιώσιμα και μη τοξικά υλικά, ενέργεια που μακροπρόθεσμα μάλιστα θα οδηγήσει και στην επίτευξη της κυκλικής οικονομίας που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει οραματιστεί από το 2015.

Λόγω της αυξημένης συσσώρευσης στις θαλάσσιες ακτές της Ευρώπης πλαστικών αντικειμένων μίας χρήσης, οι νομοθετικές πράξεις στοχεύουν πρώτα στην περιορισμένη διασπορά αυτών στο περιβάλλον. Οι εφαρμοστέες διατάξεις ξεκινούν ήδη από το καλοκαίρι της χρονιάς την οποία διανύουμε έχοντας χρονικό ορίζοντα έως και το 2030.

Πλαστικά μίας χρήσης

EINAI

Προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για μία φορά ή για περιορισμένο χρονικό διάστημα πριν απορριφθούν, όπως:

περιέκτες ταχυφαγείων
συσκευασίες γευμάτων σάντουιτς, σάντουιτς-ρολών (wraps), σαλατών με κρύο ή ζεστό φαγητό
περιέκτες νωπών φρούτων, λαχανικών και επιδορπίων
περιέκτες ποτών (φιάλες ποτών, μπύρας, κρασιού, νερού, υγρών αναψυκτικών, χυμών, νέκταρ, γάλατος, στιγμιαίων ποτών), κ.ά

ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ

Προορίζονται εντός του κύκλου ζωής τους να ολοκληρώσουν έναν ελάχιστο αριθμό διαδρομών ή επιστροφών με επαναπλήρωση ή και επαναχρησιμο-ποίησή τους, όπως :

περιέκτες αποξηραμένων τροφίμων
περιέκτες κρύων τροφίμων που απαιτούν περαιτέρω επεξεργασία
περιέκτες με περισσότερες από μία μερίδες
περιέκτες μεγέθους ατομικής μερίδας που πωλούνται σε μονάδες περισσότερες από μία, κ.ά.

3 Ιουλίου 2021

Οι χώρες της ΕΕ προχωρούν στην απαγόρευση της διάθεσης στην αγορά 10 πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης που είναι τα εξής:

Μπατονέτες με πλαστικά μέρη ˙
Μαχαιροπίρουνα πλαστικά (πιρούνια, μαχαίρια, κουτάλια, ξυλάκια φαγητού) ˙
Πιάτα πλαστικά μίας χρήσης ˙
Καλαμάκια πλαστικά ˙
Αναδευτήρες ποτών ˙
Πλαστικές βάσεις μπαλονιών, εκτός όσων προορίζονται για βιομηχανική και επαγγελματική χρήση ˙
Περιέκτες τροφίμων από διογκωμένο πολυστυρένιο, δηλαδή δοχεία και καλύμματα για τρόφιμα που προορίζονται για άμεση κατανάλωση, χωρίς περαιτέρω προετοιμασία ˙
Περιέκτες ποτών διογκωμένου πολυστυρένιου με τα καπάκια και καλύμματά τους ˙
Κυπελλάκια για ποτά διογκωμένου πολυστυρένιου με τα καπάκια και καλύμματά τους ˙
Προϊόντα οξοδιασπώμενης πλαστικής ύλης (που διασπώνται σε μικροπλαστικά) ˙

Κυρώσεις
Για τους παραγωγούς η επιβολή προστίμου ανέρχεται στο 1% επί του συνολικού κύκλου εργασιών της τελευταίας χρονιάς για την οποία υποβλήθηκε δήλωση φορολογίας εισοδήματος. Για κάθε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο το πρόστιμο φτάνει τα 1000€ εάν βρεθεί να διαθέτει στην κατοχή του μέχρι και 200 τεμάχια και για κάθε επιπλέον τεμάχιο άνω των 200 το πρόστιμο προσαυξάνεται κατά 5€.

3 Ιουλίου 2021

Σερβιέτες υγιεινής, ταμπόν, εφαρμογείς ταμπόν
Υγρά μαντηλάκια προδιαβρεγμένα, προσωπικής υγιεινής και οικιακής χρήσης
Φίλτρα για χρήση σε προϊόντα καπνού και προϊόντα καπνού με φίλτρο
Κυπελλάκια για ποτά

Για τα παραπάνω πλαστικά προϊόντα και όταν η επιφάνειά τους ξεπερνά τα 10cm², καθίσταται υποχρεωτική η εμφανής, ευανάγνωστη και ανεξίτηλη σήμανση επί της συσκευασίας του προϊόντος ή επάνω στο ίδιο το προϊόν, του τρόπου διαχείρισης ή του τρόπου αποφυγής διαχείρισης του προϊόντος ως αποβλήτου και της παρουσίας πλαστικών υλών σε αυτό.

Για την πληρέστερη καθοδήγηση του τρόπου αναγραφής των πληροφοριών στα παραπάνω πλαστικά αντικείμενα, του μεγέθους, της θέσης, της μορφής και απόχρωσης των σημάνσεων δημιουργήθηκε ο Εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ)2020/2151.

Κυρώσεις
Τα πρόστιμα αφορούν τους παραγωγούς των παραπάνω προϊόντων οι οποίοι επιφορτίζονται με 1000€ για τον εντοπισμό έως και 200 τεμαχίων στα οποία η σήμανση είτε είναι ελλιπής, είτε απουσιάζει παντελώς. Για κάθε επιπλέον τεμάχιο άνω των 200 το πρόστιμο προσαυξάνεται κατά 5€. Για τον εντοπισμό μέχρι και 500 τεμαχίων των οποίων η σήμανση χαρακτηρίζεται ως παραπλανητική το πρόστιμο ανέρχεται στα 5000€. Για κάθε επιπλέον τεμάχιο που θα εντοπιστεί το πρόστιμο προσαυξάνεται κατά 10€.

1 Ιανουαρίου 2022

Ξεκινά για τους καταναλωτές η καταβολή εισφοράς για τις πλαστικές συσκευασίες τροφίμων και ποτών που διατίθενται κατά την πώληση έτοιμων προς κατανάλωση προϊόντων από τις επιχειρήσεις μαζικής εστίασης και λιανικού εμπορίου. Η εισφορά ανέρχεται στα 4 λεπτά του ευρώ πλέον Φ.Π.Α και επιβάλλεται ανά τεμάχιο προϊόντος με την ιδιαιτερότητα όμως ότι ο εκάστοτε περιέκτης και το κάλυμμά του αποτελούν δύο διακριτά προϊόντα και άρα η εισφορά στην ουσία διπλασιάζεται για κάθε ολοκληρωμένο τεμάχιο (δοχείο με καπάκι).

Επίσης, οι επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου και μαζικής εστίασης οφείλουν να εξυπηρετούν τους καταναλωτές με τη χρήση δικών τους επαναχρησιμοποιήσιμων προϊόντων όπως και να τους ενημερώνουν για την δυνατότητα διάθεσης των τροφίμων και ποτών σε χαμηλότερη τιμή εάν δεν συσκευαστούν και γίνει τελικά χρήση του επαναχρησιμοποιούμενου περιέκτη του καταναλωτή.

Κυρώσεις
Για τις προαναφερόμενες επιχειρήσεις, η διάθεση προϊόντων χωρίς την επιβολή της εισφοράς επισύρει πρόστιμο ύψους 500€ ανά παράβαση και η μη απόδοση της εισφοράς 1000€ ανά παράβαση.

3 Ιανουαρίου 2022

Περιέκτες με τα καπάκια τους οι οποίοι προορίζονται για συσκευασία τροφίμων άμεσης κατανάλωσης χωρίς περαιτέρω προετοιμασία (έτοιμα γεύματα, γεύματα ταχυφαγείων)
Πακέτα και περιτυλίγματα από εύκαμπτο υλικό για τρόφιμα άμεσης κατανάλωσης
Περιέκτες ποτών χωρητικότητας έως και 3 λίτρων
Κυπελλάκια για ποτά
Μπαλόνια (όχι τα βιομηχανικής και επαγγελματικής χρήσης)

Για τα παραπάνω προϊόντα απαιτείται η εμφανής, ευανάγνωστη και ανεξίτηλη σήμανση πληροφόρησης των καταναλωτών σχετικά με τη δυνατότητα κατ’ ελάχιστον επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης ή λιπασματοποίησής τους (κομποστοποίηση).

Κυρώσεις
Τα πρόστιμα μη εφαρμογής του μέτρου εμπίπτουν στην ίδια λογική με τα πρόστιμα της 3^ης Ιουλίου 2021 σχετικά με τις απαιτήσεις σήμανσης ορισμένων πλαστικών προϊόντων.

1 Ιουλίου 2022

Οι επιχειρήσεις τροφοδοσίας (catering) για την απευθείας διάθεση στον καταναλωτή τροφίμων και ποτών απαγορεύεται να χρησιμοποιούν κύπελλα για ποτά με τα καλύμματά τους και περιέκτες με τα καλύμματά τους, ως συσκευασία τροφίμων που πρόκειται να καταναλωθούν άμεσα και χωρίς κάποια περαιτέρω επεξεργασία. Τους επιτρέπεται όμως η χρήση εναλλακτικών προϊόντων των οποίων οι προδιαγραφές είναι έννομες με την ισχύουσα νομοθεσία.

Κυρώσεις
Μη συμμόρφωση επιφέρει πρόστιμο ύψους 500€ ανά παράβαση.

3 Ιουλίου 2024

Οι πλαστικοί περιέκτες ποτών χωρητικότητας έως και 3 λίτρων καθώς και οι σύνθετες πλαστικές συσκευασίες ποτών, πρέπει να διατίθενται στην αγορά μόνο εάν τα καπάκια και καλύμματά τους παραμένουν προσαρτημένα σε αυτά κατά τη διάρκεια του προβλεπόμενου σταδίου χρήσης του προϊόντος.

Κυρώσεις
Για τους παραγωγούς η επιβολή προστίμου ανέρχεται στο 1% επί του συνολικού κύκλου εργασιών της τελευταίας χρονιάς για την οποία υποβλήθηκε δήλωση φορολογίας εισοδήματος. Για κάθε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο το πρόστιμο φτάνει τα 500€ εάν βρεθεί να διαθέτει στην κατοχή του μέχρι και 100 τεμάχια και για κάθε επιπλέον τεμάχιο άνω των 100 το πρόστιμο προσαυξάνεται κατά 5€.

1 Ιανουαρίου 2025

Οι φιάλες ποτών ΡΕΤ χωρητικότητας έως και 3 λίτρων συμπεριλαμβανομένων των καπακιών και καλυμμάτων τους, πρέπει να περιέχουν τουλάχιστον 25% ανακυκλωμένο πλαστικό, υπολογιζόμενο ως μέσος όρος για όλες τις φιάλες PET που διατίθενται στην αγορά .

1 Ιανουαρίου 2030

Οι φιάλες ποτών ΡΕΤ χωρητικότητας έως και 3 λίτρων συμπεριλαμβανομένων των καπακιών και καλυμμάτων τους, πρέπει να περιέχουν τουλάχιστον 35% ανακυκλωμένο πλαστικό, υπολογιζόμενο ως μέσος όρος για όλες τις φιάλες PET που διατίθενται στην αγορά.

Κυρώσεις
Για τις φιάλες ΡΕΤ το πρόστιμο είναι ίδιο και για τα μέτρα που θα εφαρμοστούν το 2025 και το 2030 και ανέρχεται στο 1% επί του ειδικού κύκλου εργασιών των διεργασιών παραγωγής των συγκεκριμένων προϊόντων.

Όλα τα μέτρα που παρουσιάστηκαν θα ελέγχονται ως προς την συμμόρφωσή τους προς την κείμενη νομοθεσία από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.), την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε), την Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙ.Μ.Ε.Α.) καθώς και τον Ενιαίο Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (Ε.Φ.Ε.Τ).

*Σύνταξη άρθρου: Σταματέλου Βασιλική, Υπεύθυνη Διασφάλισης Ποιότητας, Ασφάλειας Τροφίμων και Περιβάλλοντος της ΜΕΤΡΟΝ Α.Ε.

*Πηγές άρθρου:
https://www.europarl.europa.eu/
https://www.e-nomothesia.gr/
https://eur-lex.europa.eu/